بارزسی و ارزیابی وضعیت خوردگی خطوط لولهای که قابلیت پیگرانی را ندارند یکی از مشکلات امر بازرسی خطوط لوله بوده و تقریباً به جز روش ارزیابی مستقیم که در ادامه به توضیح آن میپردازیم روشی جهت اطمینان از صحت عملکرد این خطوط وجود ندارد. ارزیابی مستقیم خطوط لوله یکی از روشهای مستمر بهینه سازی خطوط لوله میباشد. ارزیابی مستقیم خارجی روشی است که بر اساس استاندارد NACE RP0502 صورت میگیرد. اساس این روش مبتنی بر این است که تا زمانیکه پوشش خارجی لوله سالم بوده و به صورت کامل لوله را از محیط اطراف آن جدا کند، خوردگی بر روی سطح خارجی لوله اتفاق نخواهد افتاد. حال اگر پوشش در مکانی معیوب شده باشد، احتمالاً ان محل، مکان مناسبی جهت خوردگی در سطح لوله میباشد که نیاز به بررسیهای مستقیم بر روی خط لوله میباشد.
ECDA به چهار مرحله تقسیم بندی می شود که به ترتیب در زیر آمده است:
مرحله ارزیابی اولیه
جمع آوری اطلاعات
ارزیابی امکان انجام ECDA
انتخاب ابزار بازرسی غیر مستقیم (بنا به شرایط یکی از روشهای بازرسی پوشش میبایست استفاده گردد.)
تعیین نواحی ECDA
بررسیهای غیر مستقیم:
بازرسی پوشش خط لوله حداقل توسط دو نوع از ابزارهای پیش بینی شده (PCM, DCVG, C-Scan, CIPS and …)
انجام کلیه فعالیتهای این مرحله بدون دسترسی به جداره لوله و از روی زمین
مشخص نمودن وضعیت پوشش
مشخص شدن آسیبهای پوشش و طبقه بندی آنها
روش DCVG:
بازرسي DCVG به منظور مکان‌يابي عيوب پوشش خطوط لوله مدفون مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در اين بازرسي از گراديان ولتاژ موجود در زمين که از طريق عبور جريان حفاظت کاتدي به سمت لوله لخت در مکان عيوب پوشش توليد مي‌شود،استفاده مي‌گردد. زماني که جريان افزايش مي‌يابد،گراديان ولتاژ بزرگ‌تر و متمرکزتر مي‌شود و اين امر مي‌تواند به عنوان پارامتري از شدت عيوب پوشش در نظر گرفته شود.
روش PCM:
در این روش برای بازرسی خطوط لوله از جریان متناوب استفاده می شود. با افزایش فرکانس جریان متناوب ، تاثیر القائی این روش بر سازه های بیگانه و سازه های فلزی مجاور افزایش می یابد. در این حالت با بکارگیری فرکانس های مختلف و نیز فرکانس بسیار پائین ( جریان متناوب نزدیک به جریان مستقیم ) تاثیر سازه های بیگانه مجاور را در نتایج بازرسی حذف می کنند.
روش PCM جز، روشهای بازرسی خطوط لوله به روش الکترومغناطیس می باشد. میدانهای الکترومغناطیس براحتی از خاک ، آب ، آسفالت و غیره عبور می کنند. بنابراین بدون انجام حفاری و از طریق سطح زمین خطوط لوله تحت بررسی و پایش قرار می گیرد. با اندازه گیری مقدار جریان متناوب القا، شده در سنسورهای قوی مغناطیسی خود، قادر است مقدار جریان در خطوط لوله ، موقعیت آندهای فدا شونده و کیفیت پوشش و محل نواقص آنرا بخوبی تشخیص دهد.
روش CIPS:
بازرسي CIPS، به منظور ارزيابي کيفيت حفاظت کاتدي مورد استفاده قرار مي‌گيرد و همچنين اين امکان وجود دارد که توسط اين روش بتوان بخش‌هايي از لوله که داراي مشکلات عمده پوشش هستند و يا مناطق داراي تداخل‌هاي الکتريکي را در طول مسير خط لوله مشخص نمود.
اين بازرسي شامل اندازه‌گيري پتانسيل لوله نسبت به خاک در فواصلي مشخص در طول کل خط لوله و مقايسه مقادير اندازه‌گيري شده با استاندارد پذيرفته شده جهاني مي‌باشد.
روش C-Scan
بازرسي CIPS، به منظور ارزيابي کيفيت حفاظت کاتدي مورد استفاده قرار مي‌گيرد و همچنين اين امکان وجود دارد که توسط اين روش بتوان بخش‌هايي از لوله که داراي مشکلات عمده پوشش هستند و يا مناطق داراي تداخل‌هاي الکتريکي را در طول مسير خط لوله مشخص نمود.
اين بازرسي شامل اندازه‌گيري پتانسيل لوله نسبت به خاک در فواصلي مشخص در طول کل خط لوله و مقايسه مقادير اندازه‌گيري شده با استاندارد پذيرفته شده جهاني مي‌باشد
بررسی های مستقیم :
در این مرحله و با کمک اطلاعات مرحله دوم نسبت به ارزیابی مستقیم لوله اقدام میشود. مسلماً نقاط آسیب پوشش و یا محلهایی که به خوبی حفاظت کاتدی نمی شوند می توانند مناطق حاوی خوردگی نیز شوند. ارزیابی مستقیم به مفهوم خاکبرداری و بررسی وضعیت لوله می باشد و حداقل 1 نقطه از طول خط حتی در صورت عدم وجود آسیب جدی در وضعیت پوشش و حفاظت کاتدی می بایست خاکبرداری شود به صورت کلی انجام بازرسی چشمی، ضخامت سنجی، Corrosion Mapping و Guided Wave از روشهای معمول بازرسی پس از خاکبرداری می باشد.
در این مرحله روال انجام کار به قرار ذیل است
اولویت بندی نتایج به دست آمده از روش غیر مستقیم
گود برداری و انجام تستهای مستقیم انتخاب شده.
اندازه گیری آسیب دیدگی پوشش و عیوب ایجاد شده توسط خوردگی
ارزیابی استحکام باقی مانده
آنالیز های علل ریشه ای (Failure analysis)
مرحله ارزیابی نهایی
محاسبه عمر باقی مانده
تعیین مدت زمان ارزیابی
ارزیابی بازدهی ECDA
